Tag: klimaatverandering

Klimaatactie in 3 stappen

Deze post is voor iedereen die zich zorgen maakt over klimaatverandering met alle symptomen die steeds vaker zichtbaar worden. Of het nu gaat om de bosbranden wereldwijd, steeds intensere orkanen of misoogsten door extreme droogte. Deze post is dus bedoeld niet voor de 24% mensen die het ‘allemaal overdreven’ vinden of de nog veel kleinere minderheid van hardcore ontkenners.

Natuurlijk is jouw volgende auto elektrisch, maar die is nu nog net even te duur en ga je je huis isoleren maar dat is zoveel werk. Misschien eet je inmiddels minder vlees en zuivel en heb je allemaal ledlampen, ook in de halogeen armaturen. Dus wat nu? Wachten op nieuwe wetgeving, op belasting op vliegen of vlees of op acties van het bedrijfsleven? Het klimaatprobleem vraagt om directe actie van iedereen. Welke 3 acties kan je direct in gang zetten als je zelf iets substantieels wilt doen?

Directe verandering met impact:

1. Wissel van bank

Toen ik lang geleden het duurzaamheidsvraagstuk bestudeerde aan de TUE, besefte ik (en ik geloof ook mijn docenten nog niet) hoe enorm groot de impact van de financiële sector is op het doorgaan of tegenhouden van duurzame alternatieven. Op de TUE waren we bezig met allerlei prachtige technologische innovaties om energie te besparen of minder grondstoffen te gebruiken. Maar via investeringen en leningen werd en wordt er door de grote banken geïnvesteerd in kolenmijnen, megastallen, schaliegas, vliegvelden en andere grote bronnen van broeikasgassen.

Gelukkig zijn er banken die juist hun (jouw) geld investeren in duurzame oplossingen. Zie hier voor een overzicht. Doordat er veel mensen overstappen van bank om redenen van duurzaamheid (en vaak ook uit onvrede over het beloningsbeleid van de bankiers aan de top) is er veel meer bewustzijn bij alle banken. Geen fatsoenlijke bank komt er nog mee weg om iets van een duurzaamheidsbeleid te hebben en dat was een paar jaar geleden echt nog anders. Maar het is nog niet genoeg. Als een bank zijn kantoren meubileert met gerecyclede meubelen is dat mooi maar als er aan de andere kant door diezelfde bank nog steeds geld in een nieuwe kolencentrale wordt gestoken schieten we er niets mee op. Overstappen van bank is makkelijk, snel geregeld en heeft veel impact. Jouw geld wordt niet meer in klimaatverandering gestoken en het zet de achterblijvende banken onder druk om dat ook niet meer te doen. Vandaag nog regelen! Als je nog iets extra wilt doen, hou dan ook je verzekeringen eens tegen het licht.

2. Ga voor echte groene stroom

We weten allemaal sinds het item van Arjen Lubach dat de meeste groene stroom nep is.

 
Gelukkig zijn er wel bedrijven die echt 100% groene stroom leveren. Overstappen is hier ook simpel en ook niet duurder dan vieze stroom. Als je het nog niet gedaan hebt, check je leverancier en kies een echt groene.
 

3. Stop met het posten van je (vlieg-)reizen op social media

Veel mensen houden van reizen. Vroeger moest je dan na afloop braaf een dia avond uitzitten met honderden foto’s over hoe geweldig het was in een ver oord. 

Nu posten we dat soort foto’s en verhalen op Facebook en dergelijke. Ook zakelijke reizen worden op Linkedin gepost. “Ik ben gevraagd om op een congres in Dubai te spreken over…..(vul maar in).” of “Op weg naar een interessante klus in verweggistan waar ze niemand minder dan mij nodig hadden om de klus te klaren”. En variaties daarop.

Het was en is statusverhogend om te laten zien dat jij zo’n reis kan veroorloven of dat jij als goedlopende consultant of zzp-er toch maar weer meetelt in de professionele internationale wereld. Allemaal menselijk en leuk maar vliegen is een van de grootste veroorzakers van klimaatverandering. De uitstoot van het vliegverkeer groeit enorm, mede door alle subsidie die er naar vliegen gaat waardoor vliegtickets kunstmatig goedkoop zijn. Tien jaar geleden was het nog 1% van de wereldwijde CO2 uitstoot, nu is het al 2%. Dat klinkt weinig, maar door de uitstoot op grote hoogte is de schade naar schatting 5 maal (!) zo groot. Met andere woorden, nu al is het vliegverkeer verantwoordelijk voor 10% van de klimaatverandering. De uitstoot van een vliegtuig is 10 maal zo veel als die van een trein per kilometer en om een beeld te geven: een retourtje Bali kost evenveel fossiele energie als 4 jaar (!) autorijden.

Nu is de vraag of vliegschaamte zo veel effect heeft en ik gun iedereen zijn reisje(s). Maar het zal echt minder moeten totdat er technologische oplossingen zijn voor de vluchten zoals elektrisch vliegen of snelle buizentransport. Dus beter met de trein. Naar grote delen van Europa is het niet of nauwelijks langzamer, dus waarom nog vliegen naar Parijs, Londen of zelfs Berlijn als de tijdwinst (van deur tot deur) minder dan een (paar) uur is? Kijk eens op Happyrail als je een volgende reis gaat plannen over wat er mogelijk is met de trein. Het reist ook veel prettiger per trein (meer beenruimte, beter eten onderweg (ahum…;-) )

ontbijtje in de slaaptrein


Maar het allerbelangrijkste is: schrijf niet meer over je vliegreizen op social media. Stop met het vertellen over je weekeindje shoppen in Barcelona, over je interessante congresje in Finland of je prachtige sabbatical reis naar verweggistan. Het probleem is namelijk dat je bij je omgeving dan -onbewust of bewust- het verlangen aanwakkert om ook zulke reizen te gaan maken. Het is zo menselijk: mijn buurman, collega, vriend of oud-klasgenoot doet dat, dus moet ik dat ook doen. Terwijl het verlangen er in de eerste plaats mogelijk helemaal niet was. De marketeers hebben het allang door en willen graag dat je juist veel post over je reizen (en nieuwe spullen). Doe er niet aan mee! Opscheppen over je mooie trein- of fietsreis (mits niet ingevlogen) mag natuurlijk wel op social media….

Wouter op weg naar Italie per trein
Per trein naar Italie waar ik les mocht geven op een Italiaanse Universiteit

Het mooie van bovenstaande 3 acties is dat ze weinig moeite kosten maar wel veel impact hebben. Dus wat houdt je tegen…? vandaag nog kan je al impact hebben.

Waarom duurzaam leven zoveel leuker is

Deze bijdrage is geschreven in het kader van de Blog Action Day 2009 over klimaatverandering:

In de documuntaire Inconvenient Truth merkt Al Gore op dat de klimaatcrisis vooral een spirituele crisis is. Of dat waar is, dat kan ik niet beoordelen, maar het probleem gaat inderdaad veel verder dan een technologisch-economisch probleem. Het gaat veel dieper dan een paar spaarlampen en hybride auto’s. Laten we zeggen dat het op zijn minst ook een cultureel probleem is. De huidige (westerse) cultuur van meer, vaker en sneller.

We willen best wel een paar spaalampen indraaien, of zelfs een prius gaan rijden in plaats van een SUV, ook een dagje geen vlees willen de meeste wel doen, maar het moet ‘niet te gek worden’. Het beeld dat we zouden moeten leven zonder auto, zonder vliegvakanties, 1 x vlees per week in plaats van elke dag en met zijn vieren op 100 vierkante meter in plaats van elke jup zijn eigen appartement doet ons huiveren. Dat is terug in de tijd, dat is hoe onze ouders en grootouders leefden.

Maar hoe erg zou een soberder levensstijl zijn? Dat onderzoekt Tom Hodginkson in zijn boek “leve de vrijheid” . Hij kijkt daarbij vooral naar hoe mensen de afgelopen eeuwen leefden, vanaf de middeleeuwen. Met name na de reformatie en de industrialisatie is het misgegaan. De cultuur is steeds individueler geworden, het idee van controle toegenomen. We hebben geen god meer nodig en ook elkaar hebben we eigenlijk niet meer nodig.

En doelmatigheid. De mens is steeds meer een productiemiddel geworden met als beloning een stroom van consumptiegoederen. Vergeet niet dat Henry Ford zijn arbeiders niet aan het werk kreeg, totdat hij ze beloofde dat ze ook konden ‘sparen’ voor hun eigen T-ford. Daarbij moesten de vrouwen wel de fabriek uit en thuis zitten, zorgen voor man en de volgende generatie Ford-werknemers . Een ander gevolg was dat in Zuid-Amerika de indianen uitgemoord werden en van hun dorpen verdreven omdat de rubber uit hun bomen nodig was voor de massaproductie van de banden van T-Fords.

De huidige economie is niet duurzaam, het kan ook niet lang meer zo verder gaan. Maar het is ook voor ons (rijke) westerlingen die meer van de voordelen genieten dan mensen in andere delen van de wereld niet leuk. De stress, de verplichtte leefschema’s en de pseudo-ervaringen eisen hun tol. Mensen roepen wel dat ze hun baan leuk vinden, maar na een paar borrels – als de meesten eerlijker worden – geven ze toe dat ze hun baan haten. Waarom zou er zo veel weerstand zijn tegen het doorwerken tot 67 als mensen hun werk ‘zo leuk’ zouden vinden? De in Nederland jaarlijks verkochte hoeveelheid maagtabletten tegen stress en pillen tegen depressie zijn ook een indicatie dat er ergens iets niet klopt.

Stress en haast, zelfs als je een vriend wilt zien moet je een afspraak maken voor over twee weken. We zijn rijk, maar we leven ook in een mechanische cultuur gericht op productie en prestatie. Vastgeklonken door hoop op een carrière of de last van een (hypotheek-)schuld. Gek toch, als je bedenkt dat een horige uit de middeleeuwen – aldus Tom Hodgkinson – maar 1 dag per week hoefde te werken voor zijn heer en de rest van de tijd vrij had voor zichzelf, zijn familie en zijn dorpsgenoten. Zo staat het boek ‘leve de vrijheid’ vol met voorbeelden hoe we ooit (en nog niet zo lang geleden) anders leefden, toen we nog niet zo geobsedeerd waren door controle, hygiëne en ons individu. En vooral anders dachten over zaken. Teruggrijpend op ons verleden komt Hodgkinson met een aantal tips en aanbevelingen variërend van het beginnen met een volkstuin tot en met tips om schuldenvrij te leven of uit de greep te blijven van de grote bedrijven en overheidsinstellingen en hun zucht naar informatie over jou. En andere denkbeelden: is die (vlieg-) vakantie nou echt zo leuk? Waarom gereformeerde mensen meer last hebben van perfectiedrang dan katholieken (of boedhisten)? Waarom samen veel leuker is dan alles alleen? Dat theedrinken toch echt veel beter is dan koffiedrinken. Tot en met de voordelen van een (niet al te grote) oliecrisis.

Je moet een soepele geest bezitten om het boek te waarderen, soms draaft Hodgkinson door en zijn toon is zonder meer die van een predikant (maar daar hou ik wel van als ik het met iemand eens kan zijn). Hij geeft wel een ander perspectief, dat het misschien niet zo erg is om minder rijk te zijn of geen auto meer te hebben. Een ander perspectief op die andere economie die binnenkort onvermijdbaar zal zijn voor ons allen. En dat gaat verder dan spaarlampen!

Leve de vrijheid
Leve de vrijheid
Tom Hodgkinson

impressie van de energie en klimaatgames door de HKU

Afgelopen donderdag was de grote presentatie van de ‘games tegen het broeikaseffect’, gemaakt door de HKU. Binnenkort zal ik er wat meer over schrijven, maar voor wie alvast een blik wil werpen op de artwork van de diverse games: klik hier.
virtueel milieu actievoeren
(ook in games zijn er actievoerders)

Ik moet zeggen dat ik erg onder de indruk was (nog steeds ben) over de resultaten. Het is nog steeds de vraag hoe we goede educatieve games moeten ontwerpen, en bij een lastig onderwerp als klimaatverandering en dan ook nog eens op het vlak van gedragsverandering (!) zijn de studenten er goed in geslaagd met (in mijn ogen) kansrijke concepten en ontwerpen.